Menu
Premiera i dyskusja o książce OTO WIDAĆ I OTO SŁYCHAĆ
Zapraszamy na premierową prezentację i dyskusję - Oto widać i oto słychać. Świadkowie Zagłady w okupowanej Polsce, najnowszej publikacji Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN. Krzysztof Persak rozmawiać będzie z redaktorami tomu Barbarą Engelking, Jackiem Leociakiem i Dariuszem Libionką
Replika Michała Kowalskiego na artykuł Jana Grabowskiego i Katarzyny Markusz
Michał Kowalski, autor rozdziału pt. „Chyba Żydów będą brać do Treblinki. Lepiej będzie, gdy zostaniesz w domu”. Polscy mieszkańcy miasteczek leżących wokół Treblinki jako świadkowie Zagłady. Studium lokalne, który ukazał sie w tomie "Oto widać i oto słychać" odpowiada na artykuł prof. Jana Grabowskiego i dr Katarzyny Markusz z portalu Jewish.pl NAGRODY POLIN 2024
Wyróżnienie w konkursie NAGRODY POLIN 2024 dla członkini Centrum dr Karoliny Panz
ZAPOWIEDŹ WYDAWNICZA - Oto widać i oto słychać
W listopadzie, po długim oczcekiwaniu, ukaże się najnowsza publikacja podsumowująca projekt badawczy Centrum pt. „Świadkowie Holokaustu – społeczeństwo polskie na terenach okupowanych wobec zagłady Żydów (1939–1945)”
Live stream - European Holocaust Research Infrastructure Academic Conference
Live straeam - European Holocaust Research Infrastructure Academic Conference
subskrybuj NEWSLETTER
|
Centrum Badań nad Zagładą Żydów ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa; Palac Staszica pok. 120 e-mail: centrum@holocaustresearch.pl
PUBLIKACJE - Tyleśmy już przeszli ...
powiększ
kup ebook
|
TYLEŚMY JUŻ PRZESZLI ...
Dziennik pisany w bunkrze (Żółkiew 1942-1944)
Clara Kramer
oprac. i wstępem opatrzyła Anna Wylegała
Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów
Warszawa 2017
ISBN: 978-83-63444-51-8
"Co raz więcej mam nadziei, że Pan Bóg nam dopomoże. Ale wieść, którą p. Beck przyniósł dziś z miasta, zaciemniła nam komunikat. Znaleźli gdzieś 3 Żydów i zastrzelili ich. Ach, jaka to tragedia ginąć teraz, kiedy sytuacja polityczna jest taka dobra i wyzwolenie bliskie.
[11 września]”.
Fragment zapisków Clary Kramer
Clara Kramer urodziła się w 1927 r. w Żółkwi jako Klara Schwarz. Była pierwszym dzieckiem Salki z domu Reitzfeld (1904–1959) i Meira (Majera) Schwarza (1886– 1959); w 1928 r. na świat przyszła jej młodsza siostra, Mania. Rodzina mieszkała w mieście od zawsze. Dziadek ze strony matki Szymon Reitzfeld (zm. 1941) był wraz z mieszkającymi w sąsiedztwie rodzinami Patrontaschów i Mehlmanów właścicielem tłoczni oleju, zwanej potocznie olejarnią, którą zarządzał Meir Schwarz. Historii życia autorki dziennika nie sposób opisać inaczej, jak na tle historii jej miasta rodzinnego i jego społeczności żydowskiej. Żółkiew leżała przed wojną w województwie lwowskim Drugiej Rzeczypospolitej i była dość typowym galicyjskim miasteczkiem, zamieszkanym przez Żydów, Polaków i Ukraińców .
Z 4,5 tys. żółkiewskich Żydów wojnę przetrwały pod okupacją niemiecką 74 osoby. Z tej liczby po wojnie pozostały w Żółkwi dwie. Zygmunt Lajner, ostatni żółkiewski Ocalały, zmarł w 1999 r. Po Żydach w Żółkwi zostały: bryła zrujnowanej synagogi (w czasach sowieckich mieścił się tam między innymi skład soli), nieliczne mezuzy na domach w centrum miasta, resztki cmentarza zamienione w latach siedemdziesiątych na bazar i zdewastowany pomnik pamięci ofiar akcji likwidacyjnej w 1943 r., wzniesiony w latach dziewięćdziesiątych w miejscu masowych grobów. Dom Mehlmanów i schron, w którym wojnę przetrwała Klara Schwarz i jej towarzysze, istnieją do dziś.
|
„Doprawdy, człowiek siedzi na tej dziurze między robactwem i myszami i czeka na tę dobrą wiadomość, i tylko chce żyć. I pomyśleć, co myśmy tu swoje wycierpieli, aleśmy przeszli dla tego życia, i to jeszcze nie wiemy, czy nie męczymy się na darmo.
[15 września]
Temu, który to będzie kiedyś czytał, włosy staną na głowie. Że coś takiego może się dziać w 20. wieku i gdzie, w tych „kulturalnych Niemczech”. W biały dzień mordują tyle tysięcy ludzi i między tymi mordercami nie znajdzie się ani jeden, który się ulituje nad tymi niewinnymi istotami. Ale jak niewinni?! Winni!!! Powinni byli podnieść protest! Porwać siekiery! Oblać każdego gestapowca benzyną i podpalić, żeby w każdej akcji zginęła większa część gestapowców! Przecież świat będzie pogardzał narodem, który tak biernie dał wyniszczyć się.
[16 wrzesnia]”
Fragment zapisków Clary Kramer
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie - Klara z Żółkwi. Żółkiew Klary. O niecodziennych zapiskach z codzienności Zagłady (Anna Wylegała)
Dziennik Klary Schwarz
Część 1
Część 2
Część 3
Aneks: Fotografie
Praca naukowa finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2014-2017
|