PUBLIKACJE - Żydzi w walce z Niemcami 1939-1945

powiększ   

kup wersję drukowaną  >>>

kup eBook >>> 

Żydzi w walce z Niemcami 1939-1945 | Jews Against Nazi Germany 1939-1945

Natalia Aleksiun, Anna Bikont, Barbara Engelking, Yoav Gelber, Andrea Löw, Deborah Dash Moore, Krzysztof Persak, Jacek Pietrzak, Renée Poznanski, Marian Turski, Laurence Weinbaum, Michał Wójcik, Andrei Zamoiski, Arkadi Zeltser (Arkadij Zelcer)
red. Krzysztof Persak

Recenzje naukowe: prof. dr hab. Jacek Chrobaczyński, prof. dr hab. Andrzej Żbikowski

ISBN Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów: 978-83-63444-75-4
ISBN Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN: 978-83-967749-8-9
ISBN Wydawnictwo IFiS PAN: 978-83-7683-210-4
ISBN eBook: 978-83-63444-76-1
Warszawa 2023

Podczas drugiej wojny światowej w szeregach alianckich walczyło niemal milion żołnierzy Żydów. W okupowanych przez Niemcy krajach Europy Żydzi stawiali opór zbrojny – do jego najbardziej bohaterskich aktów należą powstania w gettach i nazistowskich obozach zagłady. Wielu Żydów uczestniczyło w walce konspiracyjnej, zwłaszcza francuskiej Résistance oraz partyzantce sowieckiej. Nie mniej ważne, a jednocześnie wymagające heroizmu, były różne przejawy podejmowanego przez Żydów zorganizowanego i indywidualnego oporu cywilnego. Świadczyły o ich odwadze, determinacji i sprawczości w obliczu śmiertelnego zagrożenia. Przedstawiając różne, czasem mało znane, formy wkładu Żydów w walkę z Niemcami i ich oporu wobec nazistowskiej polityki zagłady, niniejsza książka zaprzecza wciąż pokutującemu stereotypowi żydowskiej bierności.

Publikacja prezentuje materiały międzynarodowej konferencji  naukowej "Żydzi w walce z nazistowskimi Niemcami podczas drugiej wojny światowej" zorganizowanej 19-20 września 2019 r. przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN, Żydowski Instytut Historyczny oraz Centrum Badań nad Holokaustem Instytutu Historii Najnowszej w Monachium w w ramach projektu Global Education Outreach Program prowadzonego przez Muzeum Historii Żydów Polski POLIN.

„Wśród badaczy Zagłady ukształtował się konsens co do zasadności szerokiego rozumienia pojęcia oporu. Wynika to z rozpoznania szczególnej sytuacji egzystencjalnej Żydów pod niemieckim terrorem. Skoro Niemcy odmówili Żydom człowieczeństwa i w konsekwencji prawa do życia, a także dążyli do wymazania śladów ich istnienia – oporem było wszystko, co utrudniało im realizację tych zamierzeń, wzmacniało podmiotowość prześladowanych lub służyło przetrwaniu zarówno ludzi, jak i pamięci o nich. 

Nowe badania nad oporem Żydów akcentują znaczenie wcześniej mało dostrzeganych indywidualnych aktów buntu, sprzeciwu, nieposłuszeństwa czy po prostu werbalnego protestu ze strony jednostek. W obliczu nie uchronnej śmierci nierzadko nabierały one rangi zachowań heroicznych.
Krzysztof Persak 

Dzisiaj wiemy, ze los 95 procent Zydów przebywajacych pod okupacja niemiecka – niezaleznie od tego, czy byli w Łodzi, w Warszawie, na wscho- dzie, czy jeszcze gdzies indziej – był taki sam. Z dzisiejszej perspektywy rodzi sie naturalne pytanie, czy warto było działac, skoro los i tak był przesadzony. Ale ci ludzie jeszcze wtedy nie wiedzieli, co sie wydarzy. Dlatego próbuje tutaj odtworzyc tok myslenia ówczesnie zyjacych – jak wyobrazali sobie swoje mozliwosci i jak ja je widziałem, bedac w getcie łódzkim.
Marian Turski