Drukuj  

PUBLIKACJE - Wśród zatrutych noży ...


powiększ        


 
kup ebook

  

 

WŚRÓD ZATRUTYCH NOŻY
Zapiski z getta i okupowanej Warszawy

Tadeusz Obremski
oprac i wstępem opatrzyła Agnieszka Haska
Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów
Warszawa 2017
ISBN: 978-83-63444-53-2

"Myślę o wolności, czy przetrwamy. Zwłaszcza że ostatnio po aryjskiej stronie są również blokady. Okrążają poszczególne domy, dzielnice, wchodzą do mieszkań, gdzie szukają broni… i Żydów. Dużo Żydów ginie. Wciąż słyszę to od naszego gospodarza. Sądzę, że będzie trochę pamiętników o tragedii żydowskiej. Czy moje wspomnienia dotrą kiedyś do rąk żydowskich? Do Żydów wolnych?!”.
Fragment zapisków Tadeusza Obremskiego

Tadeusz Obremski (ur. 1900) przed wojną był współwłaścicielem doskonale znanej ówczesnym warszawiakom firmy obuwniczej H. Obremski i S-wie. Jego notatki z okresu okupacji, pisane podczas ukrywania się po tzw. aryjskiej stronie, to dokument szczególny, przekazany rodzinie po wojnie przez ukrywającego ich Polaka – autor, jego żona i córka zginęli w niewyjaśnionych okolicznościach w czerwcu 1944 r.

Firma H. Obremski i S-wie była doskonale znana przedwojennym warszawiakom; ich salony obuwnicze znajdujące się m.in. przy Marszałkowskiej, Senatorskiej i Chmielnej, oferowały obuwie „lakierowane, balowe, giemzy kolorowe, sportowe, na gumie indyjskiej, plecionki, śniegowce, płócienne, ludowe itp.”. Wśród zatrutych noży to zapiski Tadeusza Obremskiego, jednego ze współwłaścicieli firmy; podczas ukrywania się po tzw. aryjskiej stronie autor prowadził dziennik, uzupełniany wspomnieniami z gettowych przeżyć. Te notatki z okresu okupacji to dokument szczególny, przekazany rodzinie po wojnie przez ukrywającego ich Polaka – autor, jego żona i córka zginęli w niewyjaśnionych okolicznościach w czerwcu 1944 r. Obremski opisuje doświadczenia swoje oraz całej rodziny w getcie i poza nim okiem przedsiębiorcy, któremu wojna przerwała pasmo sukcesów zawodowych.

Wśród zatrutych noży to jednak przede wszystkim emocjonalny zapis – można go nazwać dziennikiem narastającej rozpaczy – będący jednym z najpełniejszych obrazów doświadczenia Żydów po aryjskiej stronie. Pokazuje w pełni zarówno codzienność i relacje między ukrywającymi a ukrywanymi, jak i to, do jakiego stopnia przechowywanie Żydów w Warszawie było intratnym przedsięwzięciem finansowym.
„Nie roszczę sobie ambicji do tego, żeby moje wspomnienia miały charakter literacki. Traktuję je raczej jako dokument historyczny, podany w formie jak najprostszej. Starałem się być tylko rzeczowym. Opisywałem tylko, com widział i sam przeżył. Pominąłem tysiące szczegółów. Dlaczego? Trudno mi na to odpowiedzieć. Musiałbym otworzyć swe serce, które krwawi na samo wspomnienie, i szarpać rany jeszcze tak świeże. A zresztą [czy] ktoś, kto tego nie przeżył, mógłby pojąć naszą tragedię?
Chwilami czuję się bliski obłędu. Chciałbym wyjść na balkon naszego obecnego mieszkania i krzyczeć z całych sił: – Dlaczego nas mordujecie? Czym nasz naród zawinił? I jednocześnie chciałbym naszym ciemiężcom rzucić oskarżenie takie, które nie rozpłynie się jako słowo powiedziane, tylko jak bicz chłostałoby ich aż do opamiętania. Nie rzucam oskarżeń w imieniu własnym. Robię to w imieniu milionów Żydów, którzy zginęli tak tragicznie. Czy może sobie ktoś, kto siedzi w krajach wolnych, wyobrazić nas tu się znajdujących i czekających na koniec tej barbarzyńskiej wojny?”

Fragment zapisków Tadeusza Obremskiego

 

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie: „Jak opisać tę rozpacz…„
O zapiskach Tadeusza Obremskiego (Agnieszka Haska)
Fotografie
Tadeusz Obremski wśród zatrutych noży
Aneks: Twórczość Jadwigi Obremskiej
Moje dwadzieścia lat
Prawo do życia
Kubuś
Pasjans

 


Praca naukowa finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2014-2017

 

 


Copyright © tekst i zdjęcia  Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN [jeżeli nie zaznaczono inaczej]
www.holocaustresearch.pl