Drukuj  

PUBLIKACJE - GETTO WARSZAWSKIE. Przewodnik po nieistniejącym mieście


powiększ        


kup ebook
 

powiększ      

 

GETTO WARSZAWSKIE.
Przewodnik po nieistniejącym mieście

Barbara Engelking, Jacek Leociak

wydanie II, zmienione, poprawione i rozszerzone

Warszawa 2013,
Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów
ISBN 
978-83-63444-30-3
format 250 x 180 mm; oprawa twarda, szyta z obwolutą
891 stron + atlas map getta; cena 130 zł

  

Getta warszawskiego nie ma. Możemy wprawdzie dostrzec okruchy jego murów czy fragmenty bruku ulicznego, ale w swej istocie ta część miasta, warszawska dzielnica zamknięta, jest przed nami zakryta: ziemią, asfaltem, fundamentami nowych domów i niepamięcią. Jedynym obszarem, gdzie można jeszcze odnaleźć mieszkańców getta wraz z ich domami i ulicami, z ich życiem, cierpieniem i śmiercią, jest miejsce w naszej pamięci.

Przewodnik oprowadza po mieście nieistniejącym. Jest ono zbudowane z wielu indywidualnych zapisów, świadectw i dokumentów. Na ich podstawie autorzy odtwarzają topografię getta, ówczesne realia i atmosferę tamtych miejsc i dni.

 

Z przedmowy do drugiego wydania:

Książka (...) ukazała się dwanaście lat temu. W dynamicznie rozwijających się w Polsce interdyscyplinarnych badaniach nad zagładą Żydów to niemal cała epoka. My sami jesteśmy bogatsi o nowe doświadczenia badawcze, odkryliśmy nowe źródła bądź dotarliśmy do tych, które wcześniej nam umknęły.

Dojrzeliśmy więc do tego, aby wrócić do Przewodnika, poprawić zauważone błędy, w wielu miejscach uzupełnić, pogłębić, a tam, gdzie okazało się to konieczne – zmienić. Poszczególne rozdziały zostały poszerzone i uaktualnione, bogatsza jest też egzemplifikacja źródłowa. Niemniej drugie, poprawione i uzupełnione, wydanie zachowuje podstawową strukturę kompozycyjną i układ treści pierwszego. W mocy pozostaje więc opis zawartości Przewodnika przedstawiony w tekście „Od Autorów”, który przedrukowujemy z wydania pierwszego, uzupełniając jedynie wskazówki bibliograficzne i niezbędne uaktualnienia.

 

Należy odnotować znaczące zmiany w opracowaniu kartograficznym autorstwa Pawła E. Weszpińskiego. Zostało ono zweryfikowane dzięki nowym źródłom, przede wszystkim cennej kolekcji niemieckich zdjęć lotniczych Warszawy z okresu okupacji, odnalezionej przez Zygmunta Walkowskiego w amerykańskim Archiwum College Park (Maryland).

 

Czytelnik otrzymuje do ręki znacznie zmienioną i rozbudowaną książkę, wzbogaconą o unikatowy atlas getta warszawskiego, na który złoży się 14 map na 10 arkuszach

 

Spis treści:

Wstęp do wydania drugiego 9
Od Autorów 11
* Koncepcja, kompozycja, zawartość * Czego w Przewodniku nie ma? * Źródła * Informacje szczegółowe

WPROWADZENIE
1. Żydzi w Warszawie do 1939 r. [J. Leociak] 23
* Ulica Żydowska * Wygnania i powroty * Kształtowanie się dzielnicy żydowskiej * Między wojnami * Od getta historycznego do getta nazistowskiego
2. Władze okupacyjne Generalnego Gubernatorstwa [B. Engelking] 48
* Zarząd Miejski w Warszawie
3. Kalendarium 58
4. Dane demograficzne o mieszkańcach getta [B. Engelking] 69

I. TOPOGRAFIA I KOMUNIKACJA [J. Leociak]
I.1. Przebieg i zmiany granic getta warszawskiego 73
* Od początku okupacji do zamknięcia getta * Od zamknięcia getta do wielkiej akcji likwidacyjnej * Od wielkiej akcji likwidacyjnej do powstania w getcie
I.2. Komunikacja w getcie 121
* Przed zamknięciem getta * Po zamknięciu getta * Komunikacja podczas wielkiej akcji likwidacyjnej * Getto po akcji
Aneks 148

II. INSTYTUCJE I URZĘDY
II.1. Judenrat [B. Engelking] 154
* Powołanie i pierwszy okres działalności * Praca przymusowa * Obozy pracy * Struktura Judenratu * Judenrat a Zarząd Miejski * Stosunek Żydów do Judenratu * Adam Czerniaków * Ostatni okres działalności Judenratu
Aneks 186
II.2. Żydowska Służba Porządkowa [B. Engelking] 203
* Powstanie i organizacja * Do lipca 1942 r. * Od akcji do powstania w getcie
Aneks 230
II.3. „Trzynastka” i kolaboranci [B. Engelking] 233
II.4. Służba zdrowia [J. Leociak] 248
* Organizacja i funkcjonowanie * Szpitale * Tyfus
II.5. Opieka społeczna [J. Leociak] 320
* Dwa nurty * Instytucje społeczne: struktura organizacyjna i jej zmiany
* Finansowanie działalności opiekuńczej * Pomoc dla głodujących
* Pomoc dla uchodźców i przesiedleńców * Opieka nad dziećmi
Aneks 362
II.6. Szkolnictwo i nauka [B. Engelking] 371
* Tajne nauczanie * Szkolnictwo jawne
Aneks 390
II.7. Poczta [B. Engelking] 395

III. ŻYCIE GOSPODARCZE [B. Engelking]
III.1. Produkcja, wytwórczość, rynek pracy 415
* Wymiana towarowa ze stroną aryjską * Szopy * Placówki * Rynek pracy
III.2. Zaopatrzenie 443
* System kartkowy * Przydziały kartkowe * Zakład Zaopatrywania * Chleb * Jakość produktów żywnościowych * Koszty
utrzymania * „Pranie bez mydła” * Toporol – Towarzystwo Popierania Rolnictwa * Wywóz śmieci
III.3. Szmugiel 481
III.4. Handel i usługi 497
* Handel uliczny * Sklepy * Usługi * Zaopatrzenie i handel po akcji
Aneks 520

IV. ŻYCIE SPOŁECZNE
IV.1. Kultura i rozrywka [B. Engelking] 557
* Organizatorzy życia kulturalnego * Życie literackie * Życie teatralne * Życie muzyczne * Rozrywka * Humor getta
Aneks 624
IV.2. Życie religijne [J. Leociak] 655
* Represje wobec religii mojżeszowej i jej wyznawców w getcie * Między wyznaniem wiary i bluźnierstwem * Dwa nurty życia religijnego * Żydzi katolicy w getcie warszawskim
Aneks 680
IV.3. Konspiracja [B. Engelking] 681
* Podziemne Archiwum Getta (Archiwum Ringelbluma) * Konspiracja polityczna * Wydarzenia 17/18 kwietnia 1942 r. * Nielegalna prasa
Aneks 714

V. WYSIEDLENIE [B. Engelking]
V.1. Przebieg wielkiej akcji wysiedleńczej dzień po dniu 723
V.2. Możliwości ratunku 749
* W getcie * Poza gettem * Hotel Polski

VI. WALKA ZBROJNA [B. Engelking]
VI.1. Życie codzienne po akcji 767
* Przygotowanie do walki
VI.2. Samoobrona styczniowa 782
VI.3. Getto warszawskie od stycznia do kwietnia 1943 r. 785
VI.4. Powstanie 796
* Życie w bunkrach * Ostatnie walki
Aneks 816

EPILOG: MIEJSCE-PO-GETCIE [J. Leociak]
* Konzentrationslager Warschau * Robinsonowie getta * Gruzy i szaber * Przywracanie pamięci *

Aneks 837
Biogramy 841
Słownik terminów i pojęć 857
Wykaz schematów, tabel i wykresów 863
Wykaz aneksów 864
Wykaz skrótów 865
Bibliografia 867
Indeks osób 891
Wykaz map 909

Wykaz map:

1. Granice przed wielką akcją likwidacyjną
2. Urzędy i produkcja
3. Handel, usługi, miejsca szmuglu
4. Służba zdrowia; opieka społeczna; oświata
5. Życie społeczne
6. Miejsca zamieszkania wybranych osób
7. Getto szczątkowe po wielkiej akcji likwidacyjnej
8. a) Powstanie
b) Część północna byłego getta i Konzentrationslager Warschau
9. Współczesny układ ulic i ostańce zabudowy według stanu na rok 2013
na tle dawnego planu miasta
10. a) Getto warszawskie na tle planu całego miasta z 1939 roku
b) Wysypiska gruzu
c) Obszar przyszłego getta warszawskiego. Komunikacja w 1939 roku
d) Getto warszawskie. Komunikacja

 

 


Publikacja zrealizowana przy udziale środków  Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
w ramach programu operacyjnego "Promocja czytelnictwa", Priorytet 2 „Literatura i czytelnictwo”
zarządzanego przez Instytut Książki
 

 


 The American Society
for Jewish Heritage in Poland

 


Copyright © tekst i zdjęcia  Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN [jeżeli nie zaznaczono inaczej]
www.holocaustresearch.pl